Posts Tagged: Translation

Cryptic

Of course it hurts – Ja visst gör det ont – Karin Boyle

Ja visst gör det ont

Ja visst gör det ont när knoppar brister.
Varför skulle annars våren tveka?
Varför skulle all vår heta längtan
bindas i det frusna bitterbleka?
Höljet var ju knoppen hela vintern.
Vad är det för nytt, som tär och spränger?
Ja visst gör det ont när knoppar brister,
ont för det som växer
och det som stänger.

Ja nog är det svårt när droppar faller.
Skälvande av ängslan tungt de hänger,
klamrar sig vid kvisten, sväller, glider –
tyngden drar dem neråt, hur de klänger.
Svårt att vara oviss, rädd och delad,
svårt att känna djupet dra och kalla,
ändå sitta kvar och bara darra –
svårt att vilja stanna
och vilja falla.

Då, när det är värst och inget hjälper,
Brister som i jubel trädets knoppar.
Då, när ingen rädsla längre håller,
faller i ett glitter kvistens droppar
glömmer att de skrämdes av det nya
glömmer att de ängslades för färden –
känner en sekund sin största trygghet,
vilar i den tillit
som skapar världen.

Of course it hurts

Of course it hurts when buds burst.
Otherwise why would spring hesitate?
Why would all our fervent longing
be bound in the frozen bitter haze?
The bud was the casing all winter.
What is this new thing, which consumes and bursts?
Of course it hurts when buds burst,
pain for that which grows
and for that which envelops.

Of course it is hard when drops fall.
Trembling with fear they hang heavy,
clammer on the branch, swell and slide –
the weight pulls them down, how they cling.
Hard to be uncertain, afraid and divided,
hard to feel the deep pulling and calling,
yet sit there and just quiver –
hard to want to stay
and to want to fall.

Then, at the point of agony and when all is beyond
help,
the tree’s buds burst as if in jubilation,
then, when fear no longer exists,
the branch’s drops tumble in a shimmer,
forgetting that they were afraid of the new,
forgetting that they were fearful of the journey –
feeling for a second their greatest security,
resting in the trust
that creates the world.

Translated into English by Jenny Nunn in “To a friend”.

“Go to the limits of your longing” – L’abîme en face

Gott spricht zu jedem nur, eh er ihn macht,
dann geht er schweigend mit ihm aus der Nacht.
Aber die Worte, eh jeder beginnt,
diese wolkigen Worte sind:

Von deinen Sinnen hinausgesandt,
geh bis an deiner Sehnsucht Rand;
gib mir Gewand.

Hinter den Dingen wachse als Brand,
daß ihre Schatten ausgespann
timmer mich ganz bedecken.

Laß dir alles geschehn: Schönheit und Schrecken.
Man muß nur gehn: Kein Gefühl ist das fernste.
Laß dich von mir nicht trennen.
Nah ist das Land,
das sie das Leben nennen.

Du wirst es erkennen
an seinem Ernste.

Gib mir die Hand.

God speaks to each of us as s/he makes us,
then walks with us silently out of the night.

These are the words we dimly hear:

You, sent out beyond your recall,
go to the limits of your longing.
Embody me.

Flare up like flame
and make big shadows I can move in.

Let everything happen to you: beauty and terror.
Just keep going. No feeling is final.
Don’t let yourself lose me.

Nearby is the country they call life.
You will know it by its seriousness.

Give me your hand.

(Rilke’s Book of Hours, I, 59)

    Rainer Maria Rilke

  Das Stunden-Buch

translation by Anita Barrows and Joanna Macy

Rezept – Recipe – Mascha Kaléko

Rezept

 

Jage die Ängste fort
Und die Angst vor den Ängsten.
Für die paar Jahre
Wird wohl alles noch reichen.
Das Brot im Kasten
Und der Anzug im Schrank.
Sage nicht mein.
Es ist dir alles geliehen.
Lebe auf Zeit und sieh,
Wie wenig du brauchst.
Richte dich ein.
Und halte den Koffer bereit.
Es ist wahr, was sie sagen:
Was kommen muß, kommt.
Geh dem Leid nicht entgegen.
Und ist es da,
Sieh ihm still ins Gesicht.
Es ist vergänglich wie Glück.
Erwarte nichts.
Und hüte besorgt dein Geheimnis.
Auch der Bruder verrät,
Geht es um dich oder ihn.
Den eignen Schatten nimm
Zum Weggefährten.
Feg deine Stube wohl.
Und tausche den Gruß mit dem Nachbarn.
Flicke heiter den Zaun
Und auch die Glocke am Tor.
Die Wunde in dir halte wach
Unter dem Dach im Einstweilen.
Zerreiß deine Pläne. Sei klug
Und halte dich an Wunder.
Sie sind lang schon verzeichnet
Im grossen Plan.
Jage die Ängste fort
Und die Angst vor den Ängsten.

Mascha Kaléko

Recipe

Chase the fears away
And the fear of fears
For these few years
It may all be enough
The bread in the box
And the suit in the closet
Don’t call it “mine”
It’s all just borrowed
Live on borrowed time and see
How little you need
Make yourself at home
And keep your suitcase ready
It’s true what they say:
Whatever will be, will be
Don’t walk towards sorrow
And when it’s there
Look silently into its eyes
It’s as temporary as happiness
Expect nothing
And anxiously protect your secret
Even your brother will betray you
When it’s down to “you or him”
Take your own shadow
As a traveling companion
Sweep your room well
And exchange greetings with your neighbor
Serenely mend the fence
And the bell by the gate
Keep that wound inside you awake
Under the roof in the here and now
Tear up your plans. Be wise
And stick to miracles
They have long been laid out
In the great plan
Chase the fears away
And the fear of fears

translation by magicmulder on Lyrics translate http://lyricstranslate.com/en/translator/magicmulder

Wisława Szymborska – Portrait from memory

PORTRET Z PAMIĘCI

Wszystko na pozór się zgadza.
Kształt głowy, rysy twarzy, wzrost, sylwetka.
Jednak nie jest podobny.
Może nie w takiej pozie?
W innym kolorycie?
Może bardziej z profilu,
jakby się za czymś oglądał?
Gdyby coś trzymał w rękach?
Książkę własną? Cudzą?
Mapę? Lornetkę? Kołowrotek wędki?
I niechby co innego miał na sobie?
Wrześniowy mundur*? Obozowy pasiak?
Wiatrówkę z tamtej szafy?
Albo – jak w drodze do drugiego brzegu –
po kostki, po kolana, po pas, po szyję
już zanurzony? Nagi?
I gdyby domalować mu tu jakieś tło?
Na przykład łąkę jeszcze nie skoszoną?
Szuwary? Brzozy? Piękne chmurne niebo?
Może brakuje kogoś obok niego?
Z kim spierał się? Żartował?
Grał w karty? Popijał?
Ktoś z rodziny? Przyjaciół?
Kilka kobiet? Jedna?
Może stojący w oknie?
Wychodzący z bramy?
Z psem przybłędą u nogi?
W solidarnym tłumie?
Nie, nie, to na nic.
Powinien być sam,
jak niektórym przystało.
I chyba nie tak poufale, z bliska?
Dalej? I jeszcze dalej?
W najzupełniejszej już głębi obrazu?
Skąd, gdyby nawet wołał,
nie doszedłby głos?
A co na pierwszym planie?
Ach, cokolwiek.
I tylko pod warunkiem, że będzie to ptak
przelatujący właśnie.

(Krakow, 2009.)

PORTRAIT FROM MEMORY

Everything seems to agree.
The head’s shape, the features, the silhouette, the height.
But there’s no resemblance.
Maybe not in that position?
A different colour scheme?
Maybe more in profile,
as if looking at something?
What about something in his hands?
His own book? Someone else’s?
A map? Binoculars?A fishing reel?
And should he be wearing something different?
A soldier’s uniform in ‘39? Camp stripes?
A windbreaker from that closet?
Or – as if passing to the other shore –
up to his ankles, his knees, his waist, his neck,
deluged? naked?
And maybe a backdrop should be added?
For example a meadow still uncut?
Rushes? Birches? A lovely cloudy sky?
Maybe someone should be next to him?
Arguing with him? Joking?
Drinking? Playing cards?
A relative? A chum?
Several women? One?
Maybe standing in a window?
Going out the door?
With a stray dog at his feet?
In a friendly crowd?
No, no, all wrong.
He should be alone,
that suits some best.
And not so familiar, so close up?
Farther? Even farther?
In the furthermost depths of the image?
His voice couldn’t carry
even if he called?
And what in the foreground?
Oh anything.
As long as it’s a bird
just flying by.

Translation Clare Cavanagh

À qui d’autre que toi apparaissent-ils en rêve ?

Cette nuit, j'ai rêvé de mon père, nous étions tous les deux avec beaucoup d’autres gens dans une grande farandole.
Il ressemblait à l’homme qu’il était quand il avait entre 40 et 50 ans. Moi, je n’avais pas d’âge, il n’était pas près de moi mais j’étais contente de le voir et que nous soyons ensemble parmi tous ces gens heureux dans un grand champ.

KONSZACHTY Z UMARŁYMI

W jakich okolicznościach śnią ci się umarli?
Czy często myślisz o nich przed zaśnięciem?
Kto pojawia się pierwszy?
Czy zawsze ten sam?
Imię? Nazwisko? Cmentarz? Data śmierci?

Na co się powołują?
Na dawną znajomość? Pokrewieństwo? Ojczyznę?
Czy mówią, skąd przychodzą?
I kto za nimi stoi?
I komu oprócz ciebie śnią się jeszcze?

Ich twarze czy podobne do fotografii?
Czy postarzały się z upływem lat?
Czerstwe? Mizerne?
Zabici czy zdążyli wylizać się z ran?
Czy pamiętają ciągle, kto ich zabił?

Co mają w rękach – opisz te przedmioty.
Zbutwiałe? Zardzewiałe? Zwęglone? Spróchniałe?
Co mają w oczach – groźbę? Prośbę? Jaką?
Czy tylko o pogodzie z sobą rozmawiacie?
O ptaszkach? Kwiatkach? Motylkach?

Z ich strony żadnych kłopotliwych pytań?
A ty co wtedy odpowiadasz im?
Zamiast przezornie milczeć?
Wymijająco zmienić temat snu?
Zbudzić się w porę?

Wisława Szymborska, Ludzie na moście (1986)

COMPLICITÉS AVEC LES MORTS

En quelles circonstances rêves-tu des morts ?
Penses-tu souvent à eux avant de t’endormir ?
Qui t’apparaît le premier ?
Est-ce toujours le même ?
Nom ? Prénom ? Cimetière ? Date de la mort ?

À quoi en appellent-ils ?
À l’amitié lointaine ? La parenté ? La patrie ?
Est-ce qu’ils disent d’où ils viennent ?
Qui se cache derrière eux ?
À qui d’autre que toi apparaissent-ils en rêve ?

Leurs visages ressemblent-ils à leurs photos ?
Ont-ils vieilli avec les années ?
Sont-ils frais ? Pâles ?
Les tués ont-ils eu le temps de soigner leurs blessures ?
Se souviennent-ils encore qui les a tués ?

Qu’ont-ils dans leurs mains – décris ces objets.
Pourris ? Rouillés ? Carbonisés ? Vermoulus ?
Que lit-on dans leurs yeux – la menace ? La prière ? Laquelle?
Vous ne parlez que de la pluie et du beau temps entre vous?
Des oiseaux ? Des fleurs ? Des papillons ?

De leur part nulles questions gênantes ?
Et toi, que leur réponds-tu alors ?
Au lieu de prudemment te taire ?
De passer évasivement à un autre sujet de rêve ?
De te réveiller à temps ?

Wisława Szymborska.

Traduction d’Isabelle Macor-Filarska avec la participation de Grzegorz Splawinski.

Myśli nawiedzające mnie na ruchliwych ulicach / Thoughts That Visit Me on Busy Streets

In this video, Wisława Szymborska reads Myśli nawiedzające mnie na ruchliwych ulicach from Tutaj 2009 accompanied by Tomasz Stańko on trumpet. I have associated some of my photographs to the poem. Photos of Wisława Szymborska and Tomasz Stańko are not by me.

Myśli nachodzące mnie na ruchliwych ulicach

Twarze.
Miliardy twarzy na powierzchni świata.
Podobno każda inna
od tych, co były i będą.
Ale Natura - bo kto ją tam wie -
może zmęczona bezustanną pracą
powtarza swoje dawniejsze pomysły
i nakłada nam twarze
kiedyś już noszone.

Może cię mija Archimedes w dżinsach,
caryca Katarzyna w ciuchu z wyprzedaży,
któryś faraon z teczką, w okularach.
Wdowa po bosym szewcu
z malutkiej jeszcze Warszawy,
mistrz z groty Altamiry
z wnuczkami do ZOO,
kudłaty Wandal w drodze do muzeum
pozachwycać się trochę.

Jacyś polegli dwieście wieków temu,
pięć wieków temu
i pół wieku temu.

Ktoś przewożony tędy złoconą karetą,
ktoś wagonem zagłady.

Montezuma, Konfucjusz, Nabuchodonozor,
ich piastunki, ich praczki i Semiramida,
rozmawiająca tylko po angielsku.

Miliardy twarzy na powierzchni świata.
Twarz twoja, moja, czyja -
nigdy się nie dowiesz.
Może Natura oszukiwać musi,
i żeby zdążyć, i żeby nastarczyć
zaczyna łowić to, co zatopione
w zwierciadle niepamięci.

z tomu Tutaj, 2009
Wisława Szymborska

Thoughts That Visit Me on Busy Streets

Faces.
Billions of faces on the earth's surface.
Each different, so we're told,
from those that have been and will be.
But Nature—since who really understands her?—
may grow tired of her ceaseless labors
and so repeats earlier ideas
by supplying us
with preworn faces.

Those passersby might be Archimedes in jeans,
Catherine the Great draped in resale,
some pharaoh with briefcase and glasses.
An unshod shoemaker’s widow
From a still pint-sized Warsaw,
The master from the cave at Altamira
Taking his grandkids to the Zoo,
A shaggy Vandal en route to the museum
To gasp at past masters.

The fallen from two hundred centuries ago,
Five centuries ago,
Half a century ago.

One brought here in a golden carriage,
Another conveyed by extermination transport.

Montezuma, Confucius, Nebuchadnezzar,
Their nannies, their laundresses, and Semiramida,
Who only speaks English.

Billions of faces on the earth's surface.
My face, yours, whose—
you'll never know.
Maybe Nature has to shortchange us,
and to keep up, meet demand,
she fishes up what's been sunk
in the mirror of oblivion.

In Tutaj, 2009
Translation Clare Cavanagh

When I go toward you…

Du wirst nur mit der Tat erfaßt;
mit Händen nur erhellt;
ein jeder Sinn ist nur ein Gast
und sehnt sich aus der Welt.

Ersonnen ist ein jeder Sinn,
man fühlt den feinen Saum darin
und daß ihn einer spann:
Du aber kommst und giebst dich hin
und fällst den Flüchtling an.

Ich will nicht wissen, wo du bist,
sprich mir aus überall.
Dein williger Euangelist
verzeichnet alles und vergißt
zu schauen nach dem Schall.

Ich geh doch immer auf dich zu
mit meinem ganzen Gehn;
denn wer bin ich und wer bist du,
wenn wir uns nicht verstehn?

Rainer Maria Rilke, Das Stundenbuch
1.10.1899, Berlin-Schmargendorf

Only in our doing can we grasp you.
Only with our hands can we illumine you.
The mind is but a visitor:
it thinks us out of our world.

Each mind fabricates itself.
We sense its limits, for we have made them.
And just when we would flee them, you come
and make of yourself an offering.
.

I don’t want to think a place for you.
Speak to me from everywhere.
Your Gospel can be comprehended
without looking for its source.
.

When I go toward you
it is with my whole life.
...
.

I, 51 Rilke’s Book of Hours
Translated by Anita Barrows & Joanna Macy

Through the darkness and mystery – Leunig

Notre chemin de vérité de Michael Leuning

La version française suit le texte en anglais